Trykoš → Koš Sutaŭ → Mieńšy Zbor → Sutta Nipata
Kali niechta kantraluje paŭstajučy hnieŭ,
jak atrutu vuža vylečanuju lakarstvam,
pierakročvaje hety i inšy śviet
niby vuž skidvajučy źniščanuju skuru. (1)
Jakija b nie byli žyvyja istoty: słabyja albo mocnyja, (...) małyja albo vialikija (...), tyja, jakija naradžajucca albo majuć naradzicca; biez vyklučeńnia, niachaj usie istoty buduć ščaślivyja! (146-147)
Tak jak matka, jakaja achoŭvaje svajo adzinaje dzicia navat koštam ułasnaha žyćcia, naležyć raźvivać heta biaźmiežnaje serca dla ŭsich istot. Niachaj našyja zyčeńni nieabmiežavanaj lubovi praniknuć ceły śviet: vyšej, nižej i naskroź biez anijakich pieraškodaŭ, biaź cieniu nianaviści albo varožaści. (149-150)
Smak Praŭdy heta słodyč panad słodyčami. Žyćcio ŭ mudraści heta najlepšaje žyćcio. (182)
Toj, chto paraŭnaje svajo cieła z trupam i padumaje, što jaho cieła identyčna z trupam, pazbaŭlajecca pryviazańnia da cieła. Taki mudry mnich, jaki vyzvalajecca ad žadańnia i pryviazańnia, dasiahaje nieśmiarotny, spakojny stan Nibany. (203-204)
Spavityja iluzijaj nie razumiejuć daktryny navučanaj Budam, navat kali tłumačycca. (276)
U adlehłych časach isnavali tolki try chvaroby: žadańnie, hoład i sapsavańnie; ale z pryčyny zabojstvaŭ žyviołaŭ jany pavialičylisia da dzievianosta vaśmi. (311)
Tyja, jakija raskašoŭvajucca navukami abviaščanymi Šlachietnymi, jość nieparaŭnanyja ŭ movie, myśli i dziejańni; uraŭnavažanyja ŭ spakoi, vietlivaści i miedytacyi i atrymlivajuć viedy i mudraść. (330)
Słovy praŭdy nia mohuć pamierci. (...) A słovy, jakija vymaŭlaje Buda, słovy, jakija pravodziać da kanca ciarpieńnia, źjaŭlajucca najkaštoŭniejšymi z usich słovaŭ. (453-454)
U radaści miedytacyi, u poŭni viedaŭ i ŭ mocy apanavańnia stanovimsia całkam aśvietlenym prystaniščam dla inšych. (503)
Žyćcio jość niepradbačnaje i niapeŭnaje na hetym śviecie. Žyćcio tut ciažkaje, karotkaje i adznačana ciarpieńniem. (...) Žyvaja istota moža pamierci ŭ kožnuju chvilinu. (...) Na roŭni jak maładyja, tak i staryja, hłupyja ci mudryja, buduć schapanyja ŭ pastcy śmierci. Usie istoty kirujucca da śmierci. (...) Tamu śmierć i staraść jość paŭsiudnyja. Tamu mudryja nie lamantujuć bačačy naturu śvietu. (...) Čałaviek, jaki vyrvaŭ cierń, jaki nia maje pryviazańniaŭ, jaki dasiahnuŭ spakoju rozumu, pierakročyŭ usialaki smutak - taki - jość niepachisny. (574-593)
Śviet isnuje z pryčyny pryčynnaści, usie rečy stvarajucca pryčynnaściu i ŭsie istoty padlahajuć pryčynnaści. (654)
Čałaviek naradžajecca z vastryjom u vusnach. Kali jaho mova jość niezdarovaj, kalečycca hetym vastryjom. (657)
Prysłuchajsia da šumu vady, što płyvie praz raskoliny i skały. Tolki drobny strumień hučna hałasić. Vialikaja vada płyvie spakojna. Toje, što pustoje - bubnić, što poŭnaje - cichaje. Durań jość jak napałovu pusty žban. Mudry čałaviek nahadvaje poŭnaje vady voziera. (720-721)
Niaviedańnie jość padstavaj kožnaj pakuty. (729)
Jakija b nie isnavali zachaplalnyja, spakušalnyja i pryjemnyja formy, huki, smaki, vodary, datykovyja ŭražańni i dumki, usie jany zhodna nazvany hetym śvietam, razam ź jaho bahami, jak ščaście. U tvaim śviecie hetyja rečy zavucca pryjemnaściu, a ich brak zaviecca ciarpieńniem. Dla vyšejšych istotaŭ, kali cieła i asabistaść dasiahaje kanca, toje zaviecca rajavańniem. Ale heta całkam kantrastuje sa sposabam, jakim bačyć ich zvyčajny śviet. Toje, što sutnasna jość asałodaj, zvyčajnymi ludźmi zaviecca ciarpieńniem, a što ŭ sapraŭdnaści jość ciarpieńniem, viadoma im jak pryjemnaść. Zvažajcie na hety paradoks, bo nialohka jaho ŭciamić i ihnaranty pamylajucca ŭ dačynieńni da jaho. Ciemra dla tych, jakija znojducca ŭ hetaj pastcy, ciomnaje jak smała jość toje dla ślapcoŭ i prazrystaje jak kryštal dla tych sa zdarovym hłuzdam, bo dla tych, chto bačyć, jość śviatło. (759-763)
Mudrec pakidaje paniaćcie siabie albo eha i jość volny ad chapańnia. Nie pakładajecca navat na viedy; nie zajmaje stanovišča siarod sprečki; nia maje nivodnych dohmaŭ. (800)
(...) čałaviek, jaki jość łahodny i prytomny, bieź ślapoj viery ničamu nie akazvaje niežadańnia. (...) Pakolki razumieje, jakimi rečy jość, źjaŭlajecca volny ad zaležnaści i nie pakładajecca ni na čym. Dla jaho niama ŭžo čaplańnia da isnavańnia i nieisnavańnia. (853-856)
Toj jość apanavany, chto nie śpiekuluje. (861)
Praŭda jość peŭna adna i toj, chto jaje viedaje, nie ŭdajecca ŭ dysputy. (...) Nie isnujuć roznyja praŭdy na śviecie za vyklučeńniem tych zakładanych abłudnymi piercepcyjami. Prymajučy čystuju safistyku ŭ svaich pohladach, utrymlivajuć dualizm - "heta praŭdzivaje, a toje niepraŭdzivaje". (...) Volny ad usich teoryjaŭ mudrec nie ŭdajecca ŭ sprečki na hetym śviecie. (884-894)
Kali dasiahajecca ŭnutrany spakoj, nielha nidzie znajści nivodnaha "ja"; dzie, u takim vypadku, možna znajści "nia-ja"? (919)
Kali niechta ŭźniasiecca panad, tady nia maješ dla jaho nivodnaj miery. (...) Nielha skazać, što nia jsnuje. Kali ŭsialakija sposaby byćcia, usie źjavy pierakročany, tady taksama pierakročany ŭsie apisańni. (1076)
Usio adno čaho chapajemsia (...) Tamu, mnichi, bačačy, što nie naležyć chapacca čahokolviek, budučy ŭvažnymi, pavinny bačyć istoty prykutyja da pryviazańniaŭ jak istoty, jakija padlahajuć śmierci. (1103-1104)
Dla Tatchahaty ŭsie aśpiekty i ŭzroŭni rozumu jość jasnyja. Tamu kali niechta, kirujučysia ŭ bok vyzvaleńnia, dasiahaje svajoj mety, Tatchahata viedaje jakoha ŭzroŭniu jon dasiahaje. (1114)
Kali budzieš całkam uvažny, zirnieš na hety śviet i ŭbačyš jaho pustku. Kali pierastanieš usprymać siabie jak dušu, tady ŭkročyš na ściežku da nieśmiarotnaści. Takim čynam hladzi na śviet i śmierć ciabie nie dasiahnie. (1119)
Pahladzi jak šmat ludziej mučajecca ad bolu. Pahladzi jakija nieaściarožnyja i jak mocna pakutujuć z pryčyny cieła i form. Kali nia chočaš usio nanova adradžacca, musiš dazvolić adyści paniaćciam cieła i formy. (1121)
Na Biełaruskuju movu pierakłaŭ Siarhiej Kalejeŭ (s.kaleyeu@gmail.com, facebook.com/s.kalejeu),
Supolnaść Biełaruskich Budystaŭ "Sanhcha" (Spakoj.eu)
Krynica: pl.wikiquote.org/wiki/Sutta_Nipata
Trykoš (Typitaka, Palijski Kanon) → Koš Navukaŭ (Sutaŭ) → Anguttara Nikaya
(...) nia viedaju ničoha bolš škodnaha za niepryručany, niekantralavany, pazbaŭleny achovy i nieapanavany rozum. Niepryručany, niekantralavany, pazbaŭleny achovy i nieapanavany rozum źjaŭlajecca škodnym.
Mnichi, nia viedaju ničoha bolš niaškodnaha za pryručany, kantralavany, achoŭvajemy i apanavany rozum. Pryručany, kantralavany, achoŭvajemy i apanavany rozum źjaŭlajecca niaškodnym.
Krynica: I, 4, 39-40
(...) jość dźvie maralna dobryja rečy, jakija achoŭvajuć hety śviet. Jakija dźvie? Soram i žal. Kali b hetyja dźvie maralna dobryja rečy nie achoŭvali śviet, ludzi b nia viedali, što takoje matka, mačycha albo ciotka i što žonka nastaŭnika heta žonka nastaŭnika. Heta čynić roźnicu, nia jak siarod koz, ptachaŭ, śvińniaŭ, psoŭ i lisaŭ. Pakolki hetyja dźvie maralna dobryja rečy achoŭvajuć śviet, ludzi viedajuć, kim źjaŭlajecca matka, mačacha, ciotka i što žonka nastaŭnika heta žonka nastaŭnika.
Krynica: II, 1, 9 Kammakaraõavaggo
(...) što źjaŭlajecca vynikam raźvićcia pohladu? Uzmocnienaj stanovicca mudraść. Jakaja karyść z uzmocnienaj mudraści? Jakim by ni było ihnaranstva, źnikaje. Navat drobnyja splamieńni źjaŭlajucca pieraškodaj u vyzvaleńni rozumu. Drobnyja splamieńni ihnaranstva nie dapamahajuć mudraści. Tamu, mnichi, razam sa źniknieńniem chcivaści vyzvalajecca rozum, a źniknieńnie ihnaranstva nastupaje praz mudraść.
Krynica: II, 3, 32
Pavinny viedać, što try rečy prynaležać da durnia. Jakija try? Nia bačyć pamyłku jak pamyłku, kali ŭžo bačyć pamyłku jak pamyłku, nia prosić ab vybačeńni, zhodna z Navukami, kali niechta prosić ab vybačeńni, zhodna z Navukami, nie pryznaje jamu jaho. Mnichi, durnia naležyć raspaznavać pa hetych troch rysach.
Krynica: III, 1, 4
Nia viercie ŭ nijakija pasłańni tolki tamu, što doŭhi čas abaviazvali ŭ mnohich krainach. Nia viercie ŭ niešta tolki tamu, što mnohija ludzi zdaŭna heta paŭtarajuć. Nie prymajcie ničoha tolki z toj nahody, što niechta inšy heta skazaŭ, što padtrymlivaje heta svaim aŭtarytetam niejki mudrec ci śviatar albo što napisana heta ŭ niejkim śviatym pisańni. Nia viercie ŭ niešta tolki tamu, što vyhladaje praŭdapadobna. Nia viercie ŭ bačańni albo ŭjaŭleńni, jakija ličycie za pasłanyja Boham. Majcie davier da taho, što pryznali za praŭdzivaje paśla doŭhaha praviarańnia, da taho, što prynosić pośpiech vam i inšym.
Krynica: III, 65 Kalama Sutta
Jość žony jak zabojcy: z rozumam sapsavanym, niečullivyja, inšych mužčynaŭ kachajuć, ale svaimi mužami pahardžajuć, hatovyja navat zabić taho, chto zdabyŭ ich svaim bahaćciem. Jość žony jak zładziejki: što b muž ni kupiŭ, zarabiŭ dla jaje albo napracavaŭ, jana starajecca jašče niešta z taho ściahnuć. Jość žony tyrany: zhniuśniełyja, pražerlivyja, schilnyja da vyležvańnia, hvałtoŭnyja, złaślivyja i hrubyja, takija daminujuć nad mužčynam, jaki ich utrymlivaje. Jość takija žony jak matka: sa spačuvańniem kłapociacca ab svaim mužu, jak matka ab synie, z dbałaściu rasparadžajucca majomaściu. Jość žony prypaminajučyja siastru: trymajucca svajho muža niby małodšaja siastra starejšaha brata i skromna vykonvajuć jaho zyčeńni. Jość žony i siabroŭki adnačasova: jakich vid muža zaŭsiody ciešyć jak sustreča pryjaciela paśla doŭhaha rasstańnia, šlachietnyja i cnatlivyja, addanyja svajmu mužu. Jość žony słuchmianyja: łahodnyja i bojaznyja, jakija znosiać muža ciarplivym sercam, achvotna vykonvajučyja jaho prahnieńni.
Krynica: IV, 91 Sujata Sutta
Krynica: http://pl.wikiquote.org/wiki/Anguttara_Nikaya
Trykoš → Koš Sutaŭ → Digha Nikaya
Tatchahata naradžajecca čas ad času ŭ śviecie jak Archat, całkam aśvietleny, bahaty ŭ mudraść i dabryniu, Błasłaviony, Buda. Daskanała viedaje ŭsie śviety i źjaŭlajecca niedasiažnym (niepieraŭzyjdzienym) pravadnikom błukajučych śmiarotnikaŭ, navučajučy bahoŭ i ludziej. Jaho razumieńnie suśvietu źjaŭlajecca takim, niby ahladaje jaho tvar u tvar. (...) viedaje ŭsio ab usich stvareńniach (...) a viedy hetyja robić zrazumiełymi i navučaje im inšych. Praŭda, jakuju ahłašaje, źjaŭlajecca cudoŭnaj u samym pačatku, cudoŭnaj u svaim raźvićci i cudoŭnaj u svaim ździajśnieńni: prapahanduje ŭźniosłaje žyćcio va ŭsioj svajoj čyścini i daskanałaści.
Krynica: XIII, 40
Heta maralnaść, heta miedytacyja, heta mudraść. Miedytacyja, nasyčanaja maralnaściu, prynosić vialiki plon i karyść. Mudraść, nasyčanaja miedytacyjaj, prynosić vialiki plon i karyść. Rozum nasyčany mudraściu stanovicca całkam volny ad sapsavańnia, heta značyć ad sapsavańnia pačućciami, raśsiejvańnia, pamyłkovych pohladaŭ i ihnaranstva.
Krynica: XVI, 1.12 Mahāparinibbāna Sutta
Dapuścim, što niejki mnich mieŭ by skazać: "Siabry, pačuŭ i atrymaŭ heta z vusnaŭ samaho Spadara: voś hetu Dchamu, voś hetu dyscyplinu, voś hetu navuku Majstra", tady, mnichi, nie pavinny ani prymać ani adkidvać jaho słovaŭ. Potym, biez prymańnia ci admovy, jaho słovy pavinny być staranna zanatavanyja i paraŭnanyja z Sutami i paŭtorna daśledavanyja ŭ śviatle dyscypliny. Kali paśla takoha paraŭnańnia i pravierki akažacca, što nie źjaŭlajucca zhodnyja z Sutami i dyscyplinaj, naležyć śćvierdzić: "Dakładna nia jość heta słovy Budy, byli pamyłkova zrazumietyja hetym mnicham" i spravu naležyć pakinuć. Ale tam, dzie paśla takoha paraŭnańnia i daśledvańnia akažucca jany zhodnyja z Sutami i dyscyplinaj, naležyć śćvierdzić: "Dakładna, jość toje słovy Budy, byli ŭłaściva zrazumietyja hetym mnicham."
Krynica: XVI, 4.8 Mahāparinibbāna Sutta
Usie abumoŭlenyja źjavy majuć nietryvałuju naturu - niastomna praktykujcie dalej.
Apisańnie: apošnija słovy Budy vymaŭlenyja pierad śmierciu.
Krynica: XVI, 6.7 Mahāparinibbāna Sutta
Nie zaŭvažajučy Čatyroch Šlachietnych Praŭdaŭ, jakimi ŭ istocie źjaŭlajucca,
Pieramiaščajecca ŭ kołka z žyćcia da žyćcia,
Bačačy ich, padtrymańnie dla stanaŭleńnia stanovicca sarvanym.
Kareń smutku adrezany, adradžeńnie dasiahaje kanca.
Krynica: XVI, 23 Mahāparinibbāna Sutta
Pamiataju čas, kali ja byŭ braminam, Vialikim Stevardam, i navučaŭ svaich vučniaŭ darohi da ŭźjadnańnia sa śvietam Brachmy. Adnak, Pańčasihcho, takoje śviatoje žyćcio nie pravodzić da raźviazańnia abłudaŭ, da biezpačućciovaści, zhasańnia, spakoju, daskanałych viedaŭ, aśviatleńnia, da Nibany, a adzinaje da adradžeńnia ŭ śviecie Brachmy. Adnak majo śviatoje žyćcio nadziejna pravodzić da raźviazańnia abłudaŭ, biezpačućciovaści, zhasańnia, spakoju, daskanałych viedaŭ, aśviatleńnia, da Nibany. Heta Šlachietnaja Vaśmiorkavaja Ściežka, albo: Słušnyja Pohlady, Ułaścivaja Pastava, Adpaviednaja Mova, Naležnaje Dziejańnie, Pravy Sposab Žyćcia, Słušny Vysiłak, Słušnaja Ŭvažnaść, Słušnaja Kancentracyja.
Krynica: XIX, 61 Mahāgovinda Sutta
Krynica: http://pl.wikiquote.org/wiki/Digha_Nikaya
Majjhima Nikaya - siaredni zbor sutaŭ z palijskaha kanonu, druhi sa zboru Nikaja, jaki źmiaščaje suty roznaj daŭžyni.
Dapuścim, mnichi, što na zalesienaj, nizinnaj terytoryi jość vialikaja bahna, vakoł jakoj žyvie vialiki statak aleniaŭ. Zatym źjaŭlajecca čałaviek prahnučy ich zhuby, kryŭdy i niavoli, tamu zamykaje biaśpiečnuju i dobruju ściežku, pa jakoj biazkłopatna biehali, a adkryvaje zdradlivuju ściežku, zakładaje kapkany i imitacyi, tak kab vialiki statak aleniaŭ moh trapić u biadu, katastrofu i zhubu. Ale inšy čałaviek prahnučy ich dabra, paśpiachovaści i achovy adkryvaje biaśpiečnuju i dobruju ściežku, jakaja pravodzić da ščaścia i likviduje zdradlivuju ściežku, vydalaje pastki i niščyć imitacyi, tak kab vialiki statak aleniaŭ moh uzrastać, pavialičvacca i dasiahnuć realizacyi.
Mnichi, užyŭ hetaha paraŭnańnia, kab pieradać sens. Voś jaho značeńnie: "Vialikaja nizinnaja bahna" heta pačućciovyja pryjemnaści. "Vialiki statak aleniaŭ" heta akreśleńnie na žyvyja istoty. "Čałaviek prahnučy ich zhuby, kryŭdy i niavoli" heta termin dla Mary, Złoha. "Zdradlivaja ściežka" aznačaje falšyvuju vaśmiorkavuju ściežku, a mienavita: nieŭłaścivyja pohlady, nieŭłaścivyja namiery, nieŭłaścivuju movu, nieŭłaścivaje dziejańnie, nieŭłaścivy sposab žyćcia, nieŭłaścivy vysiłak, nieŭłaścivuju ŭvažnaść i nieŭłaścivuju kancentracyju. "Pastka" heta termin dla raskošy i žadańnia. "Imitacyja" heta akreśleńnie ihnaranstva. "Čałaviek prahnučy ich dabra, paśpiachovaści i achovy" źjaŭlajecca akreśleńniem dla Tatchahaty, urečaiśnienaha i całkam aśvietlenaha. "Biaśpiečnaja i dobraja ściežka pa jakoj možna biazkłopatna biehać" jość sinonimam Šlachietnaj Vaśmiorkavaj Ściežki: ułaścivych pohladaŭ, namieraŭ, movy, dziejańnia, sposabu žyćcia, vysiłku, uvažnaści i kancentracyi.
Tamu, mnichi, biaśpiečnaja i dobraja ściežka, jakoj možna pieramiaščacca biezkłapotna, była mnoj nanova adkrytaja, zdradlivaja ściežka była adrezanaj, pastka prybrana, imitacyja źniščana.
Što pavinna być zroblena dla vučniaŭ, sa spačuvańnia, nastaŭnikam, jaki prahnie im dabra, heta ja ŭłasna dla vas učyniŭ, mnichi. (...) Miedytujcie, mnichi, nie zatrymlivajciesia, bo inačaj paźniej budziecie škadavać.
Krynica: XIX, 25-27
Navat kali b bandyty mieli brutalna adrazać piłoj vašyja kančatki, toj, chto dazvolić sabie na nianaviść u stasunku da ich, zasupiarečyć majoj navucy.
Krynica: 21 Kakacūpama Sutta
Kali možna znajści vartaha pryjaciela,
Cnatlivaha, viernaha tavaryša,
Tady zdolej usie supraciŭnaści
I vandruj ź im ščaśliva i śviadoma.
Ale kali nia znojdzieš vartaha pryjaciela,
Cnatlivaha, viernaha tavaryša,
Tady jak karol, jaki pakidaje svajo stračanaje karaleŭstva,
Vandruj samotna jak słon praz džunhli.
Lepiej iści samomu čym u tavarystvie durniaŭ.
Apisańnie: słovy, jakija Buda vymaviŭ, pakidajučy svarlivych mnichaŭ.
Krynica: 128 Upakkilesa Sutta
Usio što isnuje, paŭstaje z pryčyn i ŭmovaŭ i źjaŭlajecca nietryvałym pad kožnym pohladam. Kožnaja biez vyklučeńnia reč zrodžanaja da isnavańnia i arhanizavanaja źmiaščaje sama ŭ sabie pryrodžanuju nieabchodnaść raskładu. Usie składovyja častki musiać sastareć.
(...) Jakaja pryčyna, jakaja nahoda podłaści i znakamitaści siarod ludskoha rodu? Pakolki bačycca ludziej žyvučych karotka albo žyvučych doŭha, bačycca ludziej chvorych albo zdarovych, špetnych albo pryhožych, nia majučych upłyvu albo ŭpłyvovych, biednych i bahatych, nizka-narodžanych i vysoka-narodžanych, durnych i bystrych. Tamu jakaja pryčyna, jakaja nahoda, što vidać podłaść i znakamitaść siarod ludziej, siarod ludskoj rasy?
Istoty źjaŭlajucca ŭładalnikami kamy, naślednikami kamy, narodžanyja z kamy, skroŭnienyja praz kamu i majuć kamu za svajho sudździu. Kama źjaŭlajecca tym, što stvaraje roźnicu pamiž istotami, jak u tym što zvyčajnaje, tak i ŭ tym što subtelnaje.
Krynica: 135 Cula-kammavibhanga Sutta
Jość vypadki, vučniu, kali žančyna albo mužčyna źjaŭlajecca zabojcam žyvych istotaŭ, majučym kroŭ na rukach, schilnym da ŭśmiaročvańnia i mardavańnia, nie akazvajučym litaści ŭ stasunku da žyvych istotaŭ. Praz pryniaćcie i vykonvańnie takich dziejańniaŭ, razam z raspadam cieła, paśla śmierci, jon albo jana adrodzicca ŭ śfiery ŭpadku, u kiepskim miescy, nižejšych śvietach, piekle. Kali paśla raspadu cieła, paśla śmierci (...) adrodzicca ŭ ludskim stanie, tady jana albo jon buduć karotka žyć dzie b ni adradzilisia. Heta daroha pravodziačaja da karotkaha žyćcia: być zabojcam žyvych istotaŭ, majučym kroŭ na rukach, schilnym da ŭśmiaročvańnia i mardavańnia, nie akazvajučym litaści ŭ stasunku da žyvych istotaŭ.
Ale jość taksama vypadki, kali žančyna albo mužčyna, pakinuŭšy zabićcio žyvych istotaŭ, ustrymlivajucca ad uśmiaročvańnia žyvych istotaŭ, žyvuć z prutam adkładzienym, nožam adkładzienym, aściarožnyja, miłasernyja, spačuvajučyja dla dabra ŭsich istot. Prymajučy takuju pastavu i dziejańni, razam z raspadam cieła, paśla śmierci, jana albo jon naradžajecca ŭ dobrym miescy, u niebie. (...) Kali paśla raspadu cieła, paśla śmierci (...) adrodziacca ŭ ludskim stanie, tady jana albo jon buduć doŭha žyć dzie b ni adradzilisia. Heta daroha pravodziačaja da doŭhaha žyćcia: pakidańnie zabićcia žyvych istotaŭ, ustrymańnie ad zabićcia žyvych istotaŭ, žyćcio z prutam adkładzienym, nožam adkładzienym, aściarožna, miłaserna, sa spačuvańniem dla dabra ŭsich istot.
Krynica: 135 Cula-kammavibhanga Sutta
(...) vučniu, daroha pravodziačaja da karotkaha žyćcia vyklikaje, što ludzi žyvuć karotka, daroha pravodziačaja da doŭhaha žyćcia vyklikaje, što jość ludzi daŭhaviečnyja, daroha pravodziačaja da chvarobaści vyklikaje, što jość ludzi chvaravityja, daroha da zdaroŭja vyklikaje, što jość ludzi zdarovyja; daroha da brydoty spraŭlaje, što jość ludzi brydkija, daroha da pryhažości čynić pryhožych ludziej, daroha pravodziačaja da braku ŭpłyvu spraŭlaje, što jość ludzi mała ŭpłyvovyja, daroha pravodziačaja da ŭpłyvu čynić ludziej upłyvovymi, daroha pravodziačaja da ŭbostva spraŭlaje, što jość ludzi biednyja, daroha da bahaćcia spraŭlaje, što jość ludzi zamožnyja, daroha pravodziačaja da nizkich narodzinaŭ čynić ludziej nizka narodžanymi, daroha pravodziačaja da vysokaha rodu čynić vysoka-narodžanych ludziej; daroha da hłupstva spraŭlaje, što ludzi źjaŭlajucca durnymi, daroha pravodziačaja da bystraści čynić ludziej bystrymi.
Krynica: 135 Cula-kammavibhanga Sutta
Krynica: http://pl.wikiquote.org/wiki/Majjhima_Nikaya
Samyutta Nikaja [złučanyja / skroŭnienyja movy] - treci ź piaci Nikaja zbor sutaŭ Budy śpisanych na movie pali, što pierachoŭvajucca ŭ tradycyi Thieravada ["Navuka Starejšych", najdaŭžej isnujučaja budyjskaja škoła siarod rańnich budyjskich škołaŭ].
Chto na hetym śviecie strymlivajecca sumleńniem,
chto budzicca z dakorami niby pryhožy žarabiec ad bizuna?
Tyja strymanyja sumleńniem, jakija iduć praz žyćcio zaŭsiody ŭvažnyja - niešmatlikija.
Pa dasiahnieńni kresu ciarpieńnia i niadoli pierakročvajuć niaroŭnaści raŭnamierna;
kročać mieładyčna praz falš.
Krynica: I, 18 Hiri Sutta
Kali dom haryć,
zachavanym načyńniem źjaŭlajecca toje,
što možna budzie vykarystać,
nia toje, što zastałosia, kab hareć.
Tamu kali śviet haryć
ahniom staraści i śmierci,
naležyć ratavacca praz davańnie:
što razdana, dobra zabiaśpiečana.
Toje, što razdana, prynosić pryjemnyja plony.
Što nierazdadziena, nie prynosić:
zładziei zabiaruć albo karali;
ahoń stravić albo budzie stračana.
Potym urešcie kožny pakinie hetaje cieła,
jak taksama svoj zdabytak.
Viedajučy ab tym, intelihientny čałaviek
ciešycca majomaściu i razdaje.
Naciešyŭšysia i razdaŭšy
adpaviedna da svaich srodkaŭ,
biezdakorna adychodzić da niabiesnaj dziaržavy.
Krynica: I, 41 Aditta Sutta
Prahnieńnie źviazana z hetym śvietam,
apanavańnie pažadańnia vyzvalaje,
dziakujučy pakidańniu žadańnia
ŭsie viazy adrazajucca.
Krynica: I, 69 Iccha Sutta
Zabiŭšy złość,
zasynaješ spakojna.
Zabiŭšy złość,
nia smuciśsia.
Šlachietnyja ŭschvalajuć
uśmiaročvańnie hnievu
- što maje sałodki kviet,
adnak korań atručvajučy -
bo zabivajučy jaho,
nia smuciśsia.
Krynica: I, 71 Ghatva Sutta
Žyćcio ŭmykaje, tryvaje amal stolki jak nikolki.
Dla zsunutaha ŭ staraść niama prystanišča.
Zaŭvažajučy hetuju niebiaśpieku śmierci,
naležyć pakinuć pavab hetaha śvietu i šukać spakoju.
Krynica: II, 19 Uttara Sutta
Strymanaść cieła jość dobraj,
dobraj jość strymanaść movy.
Strymanaść serca źjaŭlajecca dobraj,
dobraj jość strymanaść usiudy.
Budučy ŭmieranym paŭsiul,
starannym, źjaŭlajeśsia achoŭvajemym.
Krynica: III, 5 Atta-rakkhita Sutta
Chacia dumkami achinajem ceły śviet,
nidzie nia znojdziem ničoha daražejšaha dla siabie za ŭłasnaje ja.
Tamu, pakolki dla inšych ja źjaŭlajecca hetaksama darahim,
toj, chto siabie miłuje, nikoha nie pavinien ranić.
Krynica: III, 8 Mallikaa Sutta
Čałaviek moža rabavać
tak doŭha jak heta słužyć jaho metam,
ale, kali rabujecca inšych,
toj chto rabavaŭ
budzie abrabavany ŭ adkaz.
Durań dumaje:
"Ciapier moj šaniec"
tak doŭha jak jaho zło
jašče nie pastaleła.
Ale, kali staleje,
pahružajecca durań u niadoli.
Zabivajučy, stanoviśsia zabojcam.
Napadajučy, atrymlivaješ svaich budučych napadnikaŭ;
źnievažajučy, źniavahu;
niepakojačysia, niepakoj.
I tak, praz cykličnyja dziejańni,
toj, chto rabavaŭ,
budzie abrabavany ŭ adkaz.
Apisańnie: słovy vyhłašanyja pa vajnie 2 karaleŭstvaŭ.
Krynica: III, 15 Sangama Sutta
Chcivaść, niežadańnie i abłuda
- pachodziać z ehaizmu -
niščyć asobu nierazvažnuju,
jaje ŭłasny płod, chcivaść.
Krynica: III, 23 Loka Sutta
Usio ŭ kołka mučajecca i pracuje;
Usio ŭ kołka durań idzie da łona.
Usio ŭ kołka naradžajecca i pamiraje;
Usio ŭ kołka nosiać jaho da truny.
Ale toj, čyja mudraść źjaŭlajecca šyrokaj jak śviet, nie naradžajecca ŭ kołka,
Bo dasiahnuŭ ściežki nieadradžeńnia.
Krynica: VII,12 Udaya Sutta
Tady, mnichi, hetaja dumka pryjšła da mianie: "Što musić zaisnavać, kab staraść i śmierć byli mahčymymi? Što źjaŭlajecca ŭmovaj staraści i śmierci?" Tady, mnichi, kali razvažyŭ heta dakładna, źjavilisia pohlad i razumieńnie: "Prysutnaść narodzinaŭ vyklikaje staraść i śmierć; staraść i śmierć abumoŭleny narodzinami." Zatym źjaviłasia dumka: "Što musić zaisnavać, kab nastupili narodziny? Što abumoŭlivaje narodziny?.. stanaŭleńnie?.. čaplańnie?.. prahnieńnie?.. pačućcie?.. kantakt?.. šeść usprymańniaŭ?.. rozum i cieła?.. śviadomaść?.. kamu?" Tady, mnichi, kali razvažyŭ toje dakładna, źjavilisia pohlad i razumieńnie: "Prysutnaść niaviedańnia vyklikaje paŭstavańnie kamy; kama źjaŭlajecca abumoŭlenaj niaviedańniem." Tamu, tak toje idzie. "Niaviedańnie abumoŭlivaje kamu, kama abumoŭlivaje śviadomaść... I tak paŭstaje hetaja cełaja masa ciarpieńnia."
Tady, mnichi, hetaja dumka pryjšła da mianie: "Čaho musić zabraknuć, kab staraść i śmierć niezaisnavali?" Tady, mnichi, kali razvažyŭ toje dakładna, źjavilisia pohlad i razumieńnie: "Z braku narodzinaŭ staraść i śmierć nie paŭstajuć. Sa spynieńniem narodzinaŭ zanikajuć staraść i śmierć... stanaŭleńnie... čaplańnie... prahnieńnie... pačućcie... kantakt... šeść uspryniaćciaŭ... rozum i cieła... śviadomaść... kama." U hety sposab źnikaje ŭsia heta masa ciarpieńnia.
"Spynieńnie, spynieńnie!" - z hetaj dumkaj, mnichi, paŭstała ŭva mnie reč datul niespatykalnaja: pohlad, viedy, zrazumieńnie, śviatło.
Krynica: XII, 10 Mahaa Sakyamuni Gotamo Sutta
Kamientar: dla lepšaha zrazumieńnia aryhinalnaje sfarmulavańnie "nazva i forma" pierakładzieny jak rozum i cieła.
Krynica: http://pl.wikiquote.org/wiki/Samyutta_Nikaya
Słovy Budy z paza Palijskaha Kanonu (ź mieniej nadziejnych krynicaŭ):
Ukazaŭ vam mietady, jakija pravodziać da vyzvaleńnia,
Adnak pavinny viedać, što vyzvaleńnie zaležyć ad vas samich.
Rozum jość jak malar (mastak).
Rozum vytvaryŭ składańni.
Usie isnujučyja śviety
Źjaŭlajucca vyjavami namalavanymi rozumam.
Mnichi i navukoŭcy!
Tak jak vypalvajecca, vyrazajecca i palirujecca zołata,
Tak taksama naležyć daśledvać maje słovy
I nie prymać ich adno tolki z pavahi da mianie.
Jak hłuchi muzyka,
Jaki vyklikaje radaść inšych,
Ale nia moža ciešycca ŭłasnaj muzykaj:
Takoj jość Dcharma bieź miedytacyi.
Jak pieravoźnik na race,
Jaki dapamahaje inšym pierapravicca,
Adnak sam da śmierci zastajecca na adnym bierazie:
Takoj jość Dcharma bieź miedytacyi.
Tak jak smaku mialisy
Nie paznać dziakujučy apisańniu,
Tak taksama smak pustki
Naležyć paznać praź miedytacyju.
Rozumy ŭražanyja piekłam ja navučaŭ nastupnym čynam:
Chacia šmat tysiačaŭ adčuvalnych istotaŭ pahruziłasia ŭ smutku
Z pryčyny śmierci i tranśmihracyi da nižejšych śfieraŭ,
Istoty hetyja ŭ rečaisnaści nikoli nie isnavali.
Usie miačy, vialikija streły i inšyja vidy zbroi,
Chacia prynosili kryŭdu, to adnak nikoli nie isnavali.
Navat u chvili, u jakoj udarajuć, nie isnujuć.
Mnostva pryhožych kvietak u poŭnym roskvicie,
Elehantnyja załatyja damy z pryjemnym blaskam:
Nivodnaja z hetych rečaŭ nie była vypradukavana.
Ustanaŭlivaje ich moc kancepcyi.
Moc kancepcyi vyklikała vieru ŭ isnavańnie śvietu.
Zasiarodžvajučysia na svaich piercepcyjach, durni vykanali hetu pracu.
Ani zasiarodžańnie, ani jaho brak nikoli nie paŭstajuć.
Jość heta iluzaryčnyja dumki, adno tolki miraž.
Kali adna asoba na praciahu cełaj kalpy budzie afiaroŭvać budam kvietki, fimijamy, ježu i ŭsie pradmiety źviazanyja sa ščaściem, a inšaja z rozumam poŭnym vyračeńnia ŭčynić adno tolki siem krokaŭ u kirunku miesca adasableńnia, zasłuha sabranaja toj druhoj asobaj budzie nieparaŭnalna bolšaj.
Kali maładaja dziaŭčyna śnić,
Što ŭ jaje naradžajecca synok, jaki zatym pamiraje,
Spačatku adčuvaje radaść, a paśla smutak:
Viedaj, što ŭsie źjavy jość ułasna takija.
Niechta, chto naradziŭsia, ale jaho śmierć nie nastupić -
Takija rečy nie isnujuć u hetym śviecie,
Ani ŭ pavietry, ani ŭ akijanach,
Ani na najvyšejšych harach.
Kali bačym pryjaznych ludziej, adčuvajem pryciahnieńnie.
Kali prysutničajuć istoty, jakija kryŭdziać inšych, našyja rozumy stanoviacca ahresiŭnymi.
Inšyja vyklikajuć uzrost našaha niaviedańnia.
U kožnym vypadku bramy našych zdolnaściaŭ źniavoleny.
Pićcio vady ŭ śnie
Nia zhasić tvajoj prahi.
Padobna jość z usima abjektami pažadańnia:
Nie pryniasuć tabie zadavalnieńnia,
Navat kali imi ciešyśsia.
Ziamnyja vorahi adno tolki kraduć naša žyćcio. Stračvajem tolki svajo cieła, ale nia padajem u nižejšyja śviety.
Vialiki karolu, kali budzieš prabity dzidaj Spadara Śmierci, łopnie ŭsia tvaja pycha. Nia budzie dla ciabie nivodnaha schovišča. Nichto ciabie nie abaronić i nie dapamoža. Budzieš kurčycca ŭ kanańniach chvaroby. Vusny tvaje vysachnuć. Źmienicca koler tvajoj skury. Ledźvie budzieš u stanie ruchacca. Nia budzieš u stanie pracavać. Budzieš varočacca va ŭłasnaj flehmie, ślinie, mačy i vanitach. Tvajo dychańnie budzie karotkim. Lekary buduć ciabie paźbiahać. Skončycca tvoj samsaryčny žyvot. Budzieš bajacca pasłancaŭ Jamy, Spadara Śmierci. Tvajo dychańnie spynicca i sa strachu adkryješ vusny. Pakinieš hety śviet i adrodziśsia ŭ absalutna inšym miescy. Aharnie ciabie ciemra. Upadzieš u biazdońnie i budzieš ciahnuty vodami akijanu i karmičnym vietram. Nia budzieš viedać, dzie znachodziśsia. Nia budzie nikoha, kamu budzieš moh razdać svaju majomaść. Budzieš klikać matku, baćku, dziaciej, ale nichto nie pačuje - nia budzie dla ciabie nivodnaha prystanišča. Nichto nia pryjdzie z dapamohaj. Adzinym ratunkam jość mahutny karol, albo Dcharma.
Rozum pazbaŭleny rozumu, pakolki maje pryrodu prazrystaha śviatła.
Navat kali praz tysiaču kalpaŭ
My vyrablali nievyabražalnaje zło,
Ačyścim jaho ŭ adnoj chvili
Dziakujučy adčuvańniu ščyraha žalu.
Siaryputro, kali niechta słuchaje Navukaŭ na praciahu dziesiaci eonaŭ, a niechta inšy miedytuje ŭ samadchi takaści na praciahu času, jaki zajmaje pstryčka palcami, zasłuha toj druhoj asoby ŭzraście značna bolej čym pieršaj.
Bolšaj jość zasłuha ź miedytavańnia nad značeńniem Dcharmy praz adzin dzień, čym sa słuchańnia i razvažańnia nad navukami praz šmat doŭhich kalpaŭ. Pakolki hetym čynam my źjaŭlajemsia addzielenymi ad ściežki narodzinaŭ i śmierci.
Reč, jakuju ty afiaravaŭ, naležyć tabie,
ale rečy pakinutyja doma - nie.
Reč, jakuju afiaravaŭ, maje esencyju,
rečy pakinutyja doma takoj nia majuć.
Reč, jakuju afiaravaŭ, nia musiš achoŭvać;
rečy pakinutyja doma patrabujuć achovy.
Reč, jakuju afiaravaŭ, jość volnaj ad strachu;
rečy pakinutyja doma napoŭnienyja im.
Reč, jakuju afiaravaŭ, pryblizić ciabie da aśviatleńnia;
rečy pakinutyja doma nakiroŭvajucca ŭ bok mar-demanaŭ.
Dziakujučy praktycy ščodraści budziem bahatyja;
rečy pakinutyja doma nie dajuć bolšaha bahaćcia.
Reč, jakuju afiaravaŭ, pryniasie nievyčerpalnaje bahaćcie;
rečy pakinutyja doma - nie.
My nie pavinny ŭtrymlivać maralnuju dyscyplinu z dumkaj ab abahačeńni, ab adradžeńni ŭ vyšejšych śvietach, dasiahnieńni stanu Indry albo Brachmy ci Iśvary, ab stanaŭleńni ŭładcam ci atrymańni daskanałaha cieła.
My nie pavinny ŭtrymlivać maralnuju dyscyplinu sa strachu pierad adradžeńniem u piekle ci śviecie žyviołaŭ. My nie pavinny ŭtrymlivać jaje sa strachu pierad adradžeńniem u śviecie Jamy.
My pavinny ŭtrymlivać maralnuju dyscyplinu dla taho, kab pravieści adčuvalnyja istoty da stanu Budy. Pavinny ŭtrymlivać jaje, kab nieści dabro i ščaście ŭsim adčuvalnym istotam.
Niehatyŭnuju karmu ačyščajem praz stvareńnie bačańniaŭ Budy. A tamu skazana, što złyja ŭčynki ačyščajem słuchajučy navuki, čytajučy teksty, pierapisvajučy ich - u stupieni adpaviadajučaj našamu ŭdziełu ŭ hetych šlachietnych čynach.
Hłybokuju i spakojnuju, volnuju ad usialakich uskładnieńniaŭ, prostuju śviatlistaść:
Znajšoŭ prypaminajučuju niektar Dcharmu.
Kali b adnak mieŭ by joj navučać, nichto b jaje nie zrazumieŭ.
Zastanusia tamu ŭ lasnoj cišyni.
Ci jsnuje chto-niebudź, chto moh by zaŭtra nie pamierci?
Tamu ŭłasna siońnia my pavinny čynić vysiłki.
Dziakujučy zboru padobnych da iluzii nahramadžeńniaŭ
Zajsnuje badobnaje da iluzii praśviatleńnie.
Nastupić padobny da iluzii pakaz
Iluzaryčnaj dapamohi niesienaj adčuvalnym istotam.
U śnie moža źjaŭlacca mnostva rečaŭ, adnak nivodnaja ź ich nie isnuje.
Padobna ŭsie źjavy jość prajaŭleńniem taho, što nie isnuje.
Źjaŭleńnie cieła,
Majomaści, radaści i smutkaŭ
Jość ničym inšym jak vyabražeńniem rozumu:
Heta sny stvoranyja rozumam.
Spadaru Tajamnicaŭ!
Pieršasnaja mudraść usioviedajučaha zaćvitaje z korania spačuvańnia.
Łahodny j pazbaŭleny pahardy, volny ad falšu i abłudy
A taksama poŭny lubovi dla ŭsich adčuvalnych istotaŭ -
Takim jość bodchisatva.
Subchuci! Chto nia maje kancepcyi na temu Budy,
Toj nia dumaje taksama ab Dcharmie i Sańzie.
U hety sposab uvachodzicca ŭ praŭdzivuju isnaść.
Pasłuchaj, synu šlachietnaj siamji!
Kali bačym śfieru adčuvalnych istotaŭ, usio, što robim ciełam, hołasam i rozumam, stanovicca biaźmiernym vialikim spačuvańniem. Pracujem, karystajučysia sa śvietavoj navuki, jak taksama z toj z paza śvietu, jakaja pachodzić z hałovaŭ šlachietnych istotaŭ. Natchnionyja da čynieńnia dabra, paŭtorna vykonvajem aktyŭnaść budaŭ Pieramožcaŭ ź minułaha. Čyńmy afiary Tatchahacie! Uźniasiem štandar pieramohi Dcharmy! Ukažam vialikuju ściežku da vyzvaleńnia!
Apošniaje navučańnie Abudžanaha
1. Ležačy ŭ stop drevaŭ sala ŭ Kusinahažy, Buda skiravaŭ da vučniaŭ svaje apošnija słovy:
"Učynicie ź siabie śviatło. Pakładajciesia na siabie, ni na kaho nie raźličvajcie. Maje navuki niachaj buduć śviatłom dla vas. Pakładajciesia na ich i nie daviarajcie nijakim inšym navukam.
Razvažcie niačystaść cieła. Ci možna sastupać jaho žadańniam, viedajučy, što bol i raskoša adnolkava pravodziać da ciarpieńnia? Razvažcie ŭłasnaje "ja", jaho minańnie. Jak možna davać jamu ašukvać siabie, być hanarystym i samalubnym, kali ŭsio musić skončycca ciarpieńniem? Zadumajciesia nad rečami. Ci jość siarod ich niešta tryvałaje, niešta, što nie źniščajecca i - raniej ci paźniej - nie raspadajecca ŭ pył? Niachaj vas nie pałochaje pašyranaść ciarpieńnia; taksama pa majoj śmierci stasujcie maju navuku, i budziecie volnyja ad bolu; budziecie sapraŭdy maimi vučniami.
2. Navuki, jakija vam pakidaju, nia mohuć stać zabytymi, nia mohuć zhinuć. Naležyć ich prychoŭvać jak skarb, abdumvać i prymianiać! Kali pojdziecie za ich ukazańniami, budziecie zaŭsiody ščaślivyja.
Istotaj maich navukaŭ jość panavańnie nad ułasnym rozumam. Achoŭvajcie vašyja rozumy ad žadańnia, i vašyja cieły i dumki buduć čystyja, a słovy praŭdzivyja. Razvažajučy ab nietryvałaści žyćcia, budziecie zdolnyja supraćstajać prahnaści i złości, paźbiehniecie ŭsialakaha zła.
Kali vystaŭleny žadańniem na pravierku rozum prahniecca - pieramažycie spakusy. Naležyć być haspadarom ułasnaha rozumu.
Rozum čałavieka moža ŭčynić jaho Budam, moža taksama ŭčynić jaho bydłam. Čałaviek, jaki błukajučy zbočvaje na złuju darohu, stanovicca demanam; aśvietleny - stanovicca Budam. Tamu kantralujcie vašyja rozumy i nie dazvolcie im syści z adpaviednaje ściežki.
3. Zhodna z tym, čamu vučyŭ, musicie šanavać adzin adnaho i paźbiahać sprečak. Nie pavinny padzialacca jak vada i aliva, ale złučać jak małako i vada.
Vučyciesia, navučajcie i praktykujcie razam. Nie marnujcie času i nie pasłablajcie rozumu biazčynnaściu ani sprečkami. Radujciesia kvietkam Aśviatleńnia i źbirajcie płady, jakija znachodziać tyja, što jduć ŭłaścivaj ściežkaj.
Idučy hetaju ściežkaju, zajmieŭ navuki, jakija vam pieradavaŭ. Prytrymlivajciesia ich i zachoŭvajciesia zhodna ź imi ŭ lubych abstavinach.
Kali imi pahardžajecie - heta značyć, što mianie nikoli nie spatkali - niahledziačy na toje, što zaraz znachodziciesia poruč sa mnoj. Ale kali prymajecie maje ŭkazańni, znachodziciesia blizka mianie, navat kali prybyvajecie na adlehłaści.
4. Vučni maje! Kaniec moj zbližajecca i nieŭzabavie rasstaniemsia, ale nie ŭpadajcie ŭ rospač z hetaj nahody. Žyćcio źmianiajecca pieśpierastanku j nichto nie paźbiehnie raspadu svajho cieła. I maje častki raspaducca pa majoj śmierci jak źniščany voz.
Nie addavajciesia marnamu biedavańniu, ale ŭśviadomcie, što niama ničoha tryvałaha, a ludskoje žyćcio ničoha nia značyć. Pakińcie niamudraje žadańnie, kab toje, što minaje, stałasia nieminajučym.
Deman ziamnych žadańniaŭ uvieś čas sprabuje ŭvieści rozum čałavieka. Kali ŭ tvaim pakoi žyvie źmiaja, to musiš jaje vyhnać, kab zmoh spać spakojna.
Musicie sarvać kajdany ziamnych pačućciaŭ i adkinuć ich preč, jak by zrabili sa źmiajoj. Musicie rašuča baranić ułasny rozum.
5. Vučni maje, voś nadyšła apošniaja chvilina. Nie zabyvajcie, što śmierć aznačaje tolki źniknieńnie ziamnoha cieła. Paŭstała jano z baćkoŭ i žyviłasia charčavańniem - tamu musić zachvareć i pamierci.
Ale nie ludskoje cieła źjaŭlajecca sapraŭdnym Budam, tolki Aśviatleńnie. Cieła źniknie, ale Mudraść Aśviatleńnia zastajecca nazaŭsiody ŭ praŭdzie Dcharmy i ŭ praktycy Dcharmy. Nia toj sapraŭdy mianie bačyć, chto zaŭvažaje asobu, ale toj, chto prymaje maje navuki.
Paśla majoj śmierci Dcharma budzie vašym nastaŭnikam. Zastanieciesia viernyja mnie, kali budziecie zachoŭvacca zhodna z ukazańniami Dcharmy.
Navučajučy na praciahu apošnich saraka piaci hod, ničoha nie prychoŭvaŭ. Niama nijakich tajemnych navukaŭ, ani schavanych značeńniaŭ; usio vykładziena ščyra i jasna. Maje darahija vučni, heta ŭžo ŭsio. Praz chvilu dasiahnu Nirvanu. Pieradaŭ vam maju volu."
Ci jsnuje Boh?
Adnojčy rańniaju ranicaj, kali Abudžany vyjšaŭ na špacyr, adzin čałaviek zapytaŭsia ŭ Jaho:
- Ci jsnuje Boh?
Buda zirnuŭ u vočy čałavieka j skazaŭ:
- Nie, Boha nia jsnuje ŭvohule, nikoli nie było, nikoli nia budzie. Vykiń hetuju łuchtu z hałavy.
Čałaviek byŭ šakavany.
Budu supravadžaŭ Ananda. Jon zaŭsiody supravadžaŭ Aśvietlenaha.
U siaredzinie taho ž dnia pryjšoŭ druhi čałaviek i zapytaŭsia:
- Ci jsnuje Boh? Buda skazaŭ:
- Isnuje, zaŭsiody byŭ, zaŭsiody budzie. Šukaj i znojdzieš.
Ananda źbiantežyŭsia, pakolki jon pamiataŭ adkaz, jaki Buda daŭ ranicaj, ale nia mieŭ mahčymaści zapytacca, bo navokał było mnoha ludziej. I pierš čym jon atrymaŭ mahčymaść zapytacca, uviečary, na zachodzie sonca, pryjšoŭ treci čałaviek. Buda siadzieŭ pad drevam, nazirajučy zachod sonca i čaroŭnyja abłoki, i čałaviek zapytaŭsia:
- Ci jsnuje Boh?
Buda adno tolki zrabiŭ žest rukoju, zaprašajučy čałavieka sieści, a sam zapluščyŭ vočy. Čałaviek padparadkavaŭsia Jamu. Jany siadzieli moŭčki niekalki chvilinaŭ, zatym čałaviek padniaŭsia. Rabiłasia ciomna, sonca schavałasia. Jon dakranuŭsia noh Budy i skazaŭ:
- Dziakuju Tabie za adkaz, ja vielmi ŭdziačny Tabie. I pajšoŭ preč. Tut Ananda nia vytrymaŭ. I kali jany zastalisia adny, jon skazaŭ:
- Ja nie zmahu zasnuć siońnia ŭnačy, kali Ty nie adkažaš mnie. Na adno i toje ž pytańnie Ty daješ try roznych adkazy. U čym sprava? Ty ŭvioŭ mianie ŭ mocnaje zamiašańnie.
Buda skazaŭ:
- Ja adkazvaŭ nie tabie, čamu ž ty ŭ zamiašańni? Pieršy čałaviek byŭ vierujučy. Jon vieryŭ u Boha j pryjšoŭ nia z metaj vyśvietlić pytańnie, ale z metaj atrymać paćvierdžańnie. Jon byŭ vučonym, dobra viedaŭ śviatoje pisańnie. Jamu patrebny byŭ šok, i ja šakavaŭ jaho, bo nie žadaju padtrymlivać nijakich vieravańniaŭ. Usie vieravańni pamyłkovyja. Viedy - zusim inšaja reč.
Druhi čałaviek byŭ ateistam, jon nia vieryŭ u Boha. Jon taksama byŭ vučonym i napoŭnieny ŭsiemahčymymi idejami, ale jon byŭ procilehłaściu pieršaha čałavieka. Jon chacieŭ, kab ja padtrymaŭ jahonaje niavierje.
Treci byŭ sapraŭdnym šukalnikam. Jon nie šukaŭ adkazu, jon chacieŭ zaznać. Jon byŭ čałaviekam ź vialikim davieram. Jon chacieŭ, kab ja adkryŭ jamu niešta, tamu ja nia staŭ adkazvać jamu, a prosta prapanavaŭ sieści sa mnoju poruč. I niešta adbyłosia.
Heta nia vyrazić u słovach
Navučajučy na hary Hrydcharakuta, Buda paviarcieŭ u palcach kvietku, demanstrujučy jaje słuchačam. Usie maŭčali. Adzin tolki Macha-Kašjapa biespaśpiachova namahaŭsia zastavacca abyjakavym i ŭśmichaŭsia hetamu ščyravańniu.
Zatym Abudžany skazaŭ:
- U mianie pohlad sapraŭdnaha vučeńnia, serca nirvany, praŭdzivaje bačańnie biasformiennaha j nieapisalny postup dcharmy. Heta nievyražalna słovami, ale asablivym čynam pieradajecca pa-za vučeńniem. Heta ja pieradaŭ Macha-Kašjapu.
Kolki kaštuje pieraprava
Buda kala raki z vučniami siadzieŭ i čakaŭ na łodačnika. Źjaviŭsia johin, jaki pierajšoŭ niekalki razoŭ pa vadzie, paśla čaho źviarnuŭsia da Abudžanaha z pytańniem:
- A Ty, Aśvietleny, tak možaš?
U adkaz na što Buda zapytaŭsia:
- Kolki času ty pryśviaciŭ na toje, kab dasiahnuć hetaha?
- Amal cełaje žyćcio ja pryśviaciŭ na toje, kab navučycca, pravioŭ šmat času ŭ surovych askiezach.
Pryjšoŭ łodačnik i Buda zapytaŭsia ŭ jaho:
- Kolki kaštuje pieraprava?
- Try hrošy, - adkazaŭ łodačnik.
Aśvietleny paviarnuŭsia da johina i skazaŭ:
- Čuŭ? Voś kolki kaštuje ŭsio tvajo žyćcio.
Sapraŭdnaja Luboŭ
Adnojčy, kali Abudžany sa svaimi vučniami adpačyvaŭ u cienistaj prachałodzie drevaŭ, adna kurtyzanka padyšła da Jaho. Jak tolki jana ŭbačyła boski tvar, źziajučy niabiesnaj pryhažościu, jana zakachałasia ŭ Jaho i, u ekstazie, z raspaściortymi rukami, hučna ŭskryknuła:
- O, cudoŭny, źziajučy, ja kachaju Ciabie!
Vučni, jakija dali zarok biasšlubnaści, byli vielmi ździŭleny pačuć adkaz Nastaŭnika:
- Ja taksama lublu ciabie, ale, maja lubaja, prašu, nie datykajsia da mianie zaraz.
Kurtyzanka zapytałasia:
- Ty nazyvaješ mianie lubaj, i ja Ciabie lublu, čamu ž Ty zabaraniaješ mnie datykacca da Ciabie?
Aśvietleny pramoviŭ:
- Lubaja, ja paŭtaraju, zaraz nia čas, ja prydu da ciabie paźniej. Ja chaču pravieryć svaju luboŭ!
Vučni padumali: "Niaŭžo Nastaŭnik zakachaŭsia ŭ kurtyzanku?"
Niekalki hod paźniej, kali Buda miedytavaŭ sa svaimi vučniami, Jon niečakana vymaviŭ:
- Mnie nieabchodna iści, lubaja žančyna kliča mianie, ciapier ja sapraŭdy joj patrebny.
Vučni pajšli za Abudžanym, jaki, jak im padałosia, byŭ zakachany ŭ kurtyzanku i bieh, kab sustrecca ź joj. Usie razam jany prybyli da taho dreva, dzie sustreli kurtyzanku niekalki hod tamu. Jana była tam. Jejnaje niekali pryhožaje cieła było pakryta jazvami. Vučni spynilisia ŭ razhublenaści, a Buda ŭziaŭ jejnaje źniasilenaje cieła na ruki j panios da lekara, havoračy joj:
- Lubaja, voś ja pryjšoŭ, kab pravieryć svaju luboŭ da ciabie i vykanać svajo abiacańnie. Ja doŭha čakaŭ mahčymaści prajavić svaju sapraŭdnuju luboŭ da ciabie, bo ja lublu ciabie, kali ŭsialaki inšy pierastaŭ lubić ciabie, ja abdymaju ciabie, kali ŭsie tvaje siabry nie žadajuć datykacca da ciabie.
Paśla vylačeńnia kurtyzanka dałučyłasia da vučniaŭ Budy.
Krynica: pritchi.castle.by/main-2.html
Spampavać [attachment=61:slovy-abudzanaha-z-roznych-sutau-i-prypoviesciau.pdf]
